Kenya'da son on yıl içinde hızlı bir ekonomik büyüme kaydedilmiş olsa da gıda emniyeti ve yeterli beslenmeye erişim gibi sorunlar temel zorluklar arasında yer almaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı'ndan (WFP) elde edilen veriler, kırsal bölgelerdeki çocuklarda yetersiz beslenme oranının %29 olduğunu gösteriyor. Kenya'nın kentsel bölgelerindeki çocukların %20'si yeterince gelişmemiş1, yani yaşlarına göre boyları kısa kalmış olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda, UNICEF’in ülke genelindeki rakamları, ilkokul çağında (6 ila 13 yaş arası) yaklaşık 1,13 milyon çocuğun okula gitmediğini gösteriyor.2
Kenya Süt Ürünleri İdaresine göre, yılda 4,6 milyar litre süt üreten 1,8 milyon küçük ölçekli süt ürünleri çiftçisi bulunuyor. Bununla birlikte, toplam süt üretiminin yüzde 80'i hâlâ proses teknolojilerine ve resmi ticari pazarlara erişimi olmayan küçük ölçekli çiftçiler tarafından gerçekleştiriliyor. Süt ürünleri sektörü de düşük süt kalitesi ve düşük verimlilik yaşıyor; inek başına günlük ortalama verim sadece 7-9 litre oluyor.
Çocukluk çağında beslenme ve okula devam sorunlarını ele almak
Dünyanın dört bir yanındaki okul sütü programları, yerel süt ürünleri değer zincirini desteklerken okula devamlılığı ve çocuk beslenmesini iyileştirebileceklerini gösterdi. Dünya genelindeki başarı öykülerinden ilham alan Kenya'nın yerel İlçe Hükümetleri, Kenya Süt Ürünleri Kurulu ve yerel süt ürünleri işleyicileri ile iş birliği içinde çalışmaya başlayarak 2012 yılında ülkenin okul sütü programı girişimini başlattı.
Önceki başarılara dayanarak, 2024 yılında yenilenen çalışmalar, Kenya'nın okul sütü programını yaklaşık 144.000 ek çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak üzere beş ilçeye daha genişletmeye odaklandı. Önceki ve mevcut okul sütü girişimlerinde olduğu gibi, çiftçilere sütleri için ticari pazarlara erişim sağlarken yetersiz beslenmenin ve okula kayıt oranlarının iyileştirilmesi hedeflendi.
2024 girişimiyle aşağıdaki idari bölgelerde okul sütü programları başlatıldı:
Machakos İlçesi: Erken Çocukluk Gelişim Eğitim (ECDE) merkezlerinde 21.000 çocuk
Kimabu İlçesi: ECDE merkezlerinde 38.000 çocuk
Fafi Constituency, Garissa İlçesi: ECDE merkezlerinde 4.000 çocuk
Trans-Nzoia bölgesi: ECDE merkezlerinde 41.000 çocuk
Uasin Gishu İlçesi: 40.000 çocuk ECDE merkezleri
Aşağıda belirtilen yerel süt ürünleri işleyicileri ve Tetra Pak müşterileri, bu genişletilmiş programa katıldı: New KCC, Githunguri Süt Ürünleri Çiftçileri Kooperatif Topluluğu, Uplands ve Enkanasa Cow.
Bu program, hem gıda güvenliğini hem de beslenmeyi sağlamak amacıyla Tetra Classic® Aseptik 200 ml paketlerde UHT süt sağlıyor. Aseptik ambalajlar, soğutmaya gerek kalmadan saklanabiliyor ve dağıtılabiliyor.
Tetra Pak Gelişim İçin Gıda, küçük ölçekli çiftçilere teknik yardım ve eğitim sağlıyor.
Daha fazla okula kayıt ve güvenli beslenmeye erişim
Kenya'da daha önce uygulanan okul sütü programından elde edilen veriler önemli sonuçlar ortaya koydu. Örneğin, Nairobi İlçesinde süt programı uygulayan okullarda, okul sütü programı olmayan okullara kıyasla kayıtlarda %55'e varan bir artış görüldü. Okul sütü programlarının uygulamaya geçmesinden bu yana, ortalama kayıt oranları Meru İlçesinde %20, Mombasa İlçesinde %25 ve Embu İlçesinde %14 oranında artış gösterdi.
Programın genişletilmesinden elde edilen diğer sonuçlar arasında şunlar yer alıyor:
Öğrencilerin haftada üç gün süt aldığı Garissa İlçesindeki Fafi Constituency’de okula devam oranı, süt günü olmayan günlerde %90 iken süt günlerinde %100'dür. Ayrıca, hastalıkla ilişkili sorunlar nedeniyle okula devamsızlık daha azdır. Dönem başında programın başlatılmasından bu yana, toplam kayıt sayısı 4.818'den 5.612'ye yükseldi. Bu, 794 yeni öğrencinin bölgedeki ECDE merkezlerine katıldığı anlamına geliyor.
Bu sonuçlar, süt programının, öğrencilerin evde eğitimden resmi okullara geçişini, katılımını ve okul devamlılığını artırdığını, ayrıca sağlık ve beslenmelerini iyileştirdiğini gösteriyor.
Bu arada, 41.000 öğrencinin genişletilmiş okul sütü programının kapsamına girdiği Trans-Nzoia ilçesinde, süt günlerinde okula devam oranı %98 iken süt günü olmayan günlerde okula devam oranı %70'tir. Elde edilen sonuçlar; okul kayıtlarında artış, okula devamlılıkta iyileşme ve daha iyi sağlıktır.
Bu bilgiler, 2024 yılında başlayan yeni okul sütü programlarının etkisini daha da ölçmek için şu anda ilçe hükümetleriyle birlikte çalışan Kenya Süt Ürünleri Kurulu'ndan geliyor.
Sağlığı, eğitimi ve süt sektörünü desteklemek
Kenya'nın okul sütü programlarında elde edilen başarılı sonuçlar, daha fazla ilçeyi içerecek şekilde genişleme potansiyelinin bulunduğu anlamına geliyor. Ülke genelinde okul kayıtlarındaki artış ve çocukların beslenmesindeki iyileşme, daha fazla insanın daha iyi eğitim almasına ve beslenmesine katkıda bulunuyor.
Kenya Süt Ürünleri Kurulu Genel Müdürü Margaret Kibogy, “Okul sütü programları, çocukların sağlıklı büyüme ve gelişme için ihtiyaç duydukları temel besinleri almalarında kritik bir rol oynar. Okul sütü programlarına yapılan yatırım, çocuklarımızın geleceğine yapılan bir yatırımdır ve sadece fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda bilişsel gelişimi de destekler. Okullarda süte erişim, öğrencilerin okula devam oranlarının ve konsantrasyon düzeylerinin iyileşmesiyle bağlantılıdır ve akademik performans üzerinde olumlu etkiye sahiptir,” diyor.
Süt ve süt ürünleri tüketiminin de uzun vadede artması ve yerel süt sektörünün büyümesine yardımcı olması bekleniyor. Programın büyümesi, eğitimin ve küçük süt çiftliklerinden yerel işleyicilere kadar tüm süt ürünleri değer zincirinin gelişiminin desteklenmesi açısından büyük bir potansiyel taşıyor.
1 https://www.wfp.org/countries/kenya#:~:text=Malnutrition%20remains%20unacceptably%20high%2C%20with,status%20undermined%20by%20their%20condition.
2 https://www.unicef.org/kenya/stories/hope-children-who-dropped-out-school#:~:text=According%20to%20UNICEF%2C%20approximately%201.13,in%20school%20across%20the%20country.