Gıda israfının gündemdeki yeri yükseliyor

COVID-19 ile önemi artan başka bir temel konu da gıda israfıdır. Bu, uzun zamandır küresel bir sorundur. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) için yapılan bir araştırmaya göre, insan tüketimine yönelik olarak üretilen gıdanın üçte biri israf ediliyor; bunun sadece yarısını geri kazanmak dünyayı beslemek için yeterli olacaktır.

Bununla birlikte bu, tarih boyunca tüketicilerin ilgisini çekmenin zor olduğu bir konudur. Bunun nedeni kısmen, medya ve hükümet girişimleriyle teşvik edilen tüketicilerin, çevreyle ilgili endişeleri ele almak için paketleme atığını, özellikle de plastiği ele almaya öncelik vermeleridir.

Buna karşın, gıda israfına daha az dikkat edildi. Ayrıca gıda israfı, değer zincirinde meydana gelen ve tüketicilerin kavramasını zorlaştıran karmaşık bir konudur. Ancak konuyla ilgili farkındalık zaten artıyordu, ancak gıda tedarik zincirindeki israf ve zayıflıkları ön plana çıkaran pandemi bunu hızlandırdı. OECD tarafından hazırlanan bir raporda, "çiftlik iş gücü, işleme, nakliye ve lojistikteki darboğazlar ile birlikte talepteki ciddi değişiklikler" ile "eşi görülmemiş gerilimler" tanımlanıyor. Bunların hepsi oldukça görünür durumda.

Pandeminin ilk günlerinde, boş süpermarket rafları, tüketicilerin yiyecek stoklama konusunda acele etmesiyle daha da kötüleşse ve özellikle de kıtlığı hiç bilmeyen gelişmiş ülkelerdeki tüketiciler için şok edici olsa da yaygın bir manzaraydı. Bu arada, süt çiftçileri kanalizasyona binlerce litre süt döktüler ve mahsuller tarlalarda çürümeye bırakıldı.

Sanayileşmiş ülkelerde gıda kaybı ve israfı gelişmekte olan ülkelerdeki kadar yüksektir, ancak dağılımları farklıdır. Gelişmekte olan ülkelerde, gıda kayıplarının %40'ından fazlası hasattan sonra ve işleme sırasında gerçekleşir. Sanayileşmiş ülkelerde, perakende ve tüketici düzeyinde %40'tan fazlası görülmektedir. AB'de evler, toplam gıda atığının yarısından fazlasını (47 milyon ton) üretiyor ve gıda atığının %70'i evlerde, gıda hizmetlerinde ve perakendede ortaya çıkıyor.

Sosyal medya araştırmamız, bunun çevrimiçi ortamda güncel bir konu olduğunu gösteriyor. ABD'de birçok tüketici, tedarik zinciri boyunca ortaya çıkan yüksek seviyelerde israfa rağmen gıda bankalarında gıdanın tükenmesi konusunda çaresiz olduklarını dile getirdi. Sonuç olarak, özellikle teknoloji kullanımı yoluyla bu sorunu çözmek için üreticilerden medet umuyorlar.

Tüketiciler ayrıca bireysel davranışlarının yanı sıra daha geniş tüketim alışkanlıkları üzerine de düşünüyor ve restoranların yiyecekleri atmasını yasaklamak için yapılan hamleler ve yerel kompost projeleri gibi girişimler hakkında önemli tartışmalar gerçekleştirildi.

Daha ekonomik olma ihtiyacı, insanların market bütçelerini daha da artırmak için gıda israfını nasıl azaltabilecekleri konusunda tartışmalara da yol açtı.

Şu anda tüketicilerin dörtte üçünden fazlası (%77) gıda israfını bir sorun olarak görüyor ve bunun sınırlandırılmasının üreticiler için en önemli üç öncelikten biri olması gerektiğine inanıyor. Pek çok üretici (ve perakendeci) bu sorunun öneminin farkında ve gıda israfını azaltma hedeflerini zaten belirledi. Örneğin, Tüketim Malları Forumu üyeleri 2025 yılına kadar faaliyetlerinde gıda atıklarını yarı yarıya azaltmayı taahhüt etti (bununla ilgili daha fazla bilgi için tam raporu indirin).

Bu arada, BM kısa süre önce 29 Eylül 2020'de ilk kez gerçekleştirilen yıllık Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü'nü başlattı. BM'in bir beyanında "[Bu], gıdalarımızın üretilme ve tüketilme şeklini dönüştürmemiz ve yeniden dengelememiz gerektiğine ilişkin küresel bir uyanışa neden olan küresel COVID-19 pandemisi sırasında gerçekleşiyor" dedi.

Mevzuat da yolda. AB, Avrupa Yeşil Anlaşması'nın temel unsurlarından biri olan yeni Çiftlikten Sofraya stratejisinin parçası olarak, tüm gıda değer zinciri boyunca gıda kaybını ve israfı önlemek için eylemlerini hızlandıracak. Bu, 2023 yılına kadar gıda israfını azaltmaya yönelik yasal olarak bağlayıcı hedefleri içeriyor. Tüketiciler, gıda güvenliğinde olduğu gibi, gıda israfı sorununun yeterince ele alındığından emin olmak için tedarik zinciri genelinde giderek daha fazla şeffaflık isteyecek.