2050 yılına kadar dünya nüfusunun 10 milyara1 ulaşacağı ve gıda talebinin %60 oranında artacağı tahmin ediliyor.2 Gıda güvenliği de, beslenme ve sağlığı desteklemenin yanı sıra ekonomik büyümenin de temelini oluşturuyor3. Gıda güvenliğinin istikrarlı ve kalıcı bir şekilde sağlanamaması sürdürülebilir ekonomik büyüme için gerekli olan insan sermayesinin gelişimini kısıtlıyor4, kamu harcamalarını artırıyor ve böylece ülkesel, bölgesel ve küresel düzeyde uzun vadeli büyümeyi yavaşlatıyor.
Aynı zamanda, gıda sistemleri5 modern dünyayı beslemek için hayati bir öneme sahip olsa da küresel sera gazı emisyonlarının üçte birinden fazlasını oluşturuyor6. Daha fazla gıda üretimi ile daha az emisyon talepleri arasındaki bu çatışma, karşımıza ciddi bir zorluk olarak çıkıyor. Bunun da ötesinde, 2023 yılında yaklaşık 282 milyon insanın yüksek seviyelerde akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya kaldığı biliniyor7. Küresel sıcaklıkların sanayileşme öncesi dönemdeki seviyelerin 1,5 ila 2 °C üzerine çıkacağı;8 tarım ve gıda üretimi üzerindeki baskıların daha da artarak gıda güvensizliğine ve açlığın artmasına yol açacağı tahmin ediliyor.
Bu nedenle, bir şirket olarak, insanları ve gezegeni korurken, insanların her yerde güvenli gıdaya erişebilmesini ve bununla birlikte gelen tüm diğer faydalardan yararlanabilmesini sağlamak için küresel gıda sistemlerinin dönüşümünü yönlendirmek istiyoruz.
Sürdürülebilirlik gündemimizde birbiri ile bağlantılı beş alana odaklanıyoruz: gıda sistemleri (gıda), sosyal sürdürülebilirlik (insan), iklim, doğa ve döngüsellik (gezegen). Bu birbiriyle bağlantılı alanlar, değer zincirimizde ve sektörümüzde değişimi yönlendiren bütünsel bir yaklaşım oluşturmak için birbirini destekliyor.
2024 yılında her alanda daha fazla ilerleme kaydettik.
Daha fazla bilgi için her bir bölümü genişletin
Ülkeler sera gazı emisyonlarını azaltma ve gıda güvenliğini artırma konusunda acil ihtiyaçlarla mücadele ederken, gıda sistemlerinin dönüşümü en önemli öncelik haline geldi. Bakü'deki İklim Zirvesi'nde (COP29) vurgulandığı gibi, dünya liderleri, politika yapıcılar ve sürdürülebilirlik savunucuları sıklıkla göz ardı edilen bir kesime giderek daha fazla odaklanıyor: tarımsal gıda zincirlerinin "gizli orta direği" olarak adlandırılan kesim, yani çiftlikten sofraya kadar uzanan gıda prosesi, paketleme, depolama, nakliye ve dağıtım adımları. Gizli orta direk, tarımsal gıda emisyonlarının %18'inden sorumlu bulunuyor ve gıda sistemlerinde yaratılan ekonomik katma değerin %40'ına kadar olan kısmını oluşturuyor9.
Sürdürülebilir gıda sistemleri oluşturmak ve devamlılığını sağlamak için uzun vadeli taahhütler, geleceğe yönelik yatırımlar, sürekli yenilik ve paydaşlarla iş birliği gerekiyor. 1951 yılında İsveç'te başladığımız yolculuğumuzda, gıdaların güvenli ve dünya genelinde erişilebilir olmasını sağlamak için çalışıyoruz. Teknolojilerimiz ve çözümlerimiz 70 yılı aşkın bir süredir gıda israfının azaltılmasına, gıdaların erişilebilir hale getirilmesine, bozulabilir gıdaların kalitesini ve güvenliğini koruyup raf ömürlerini uzatmaya katkı sağladı, sağlamaya da devam ediyor. 2024 yılında, Vietnam'da 30 yıl, ABD'de 40 yıl, Arjantin'de 45 yıl, Çin'de 45 yıl ve Meksika'da 65 yıl gibi önemli yıldönümlerini kutladık.
Geçen yıl, dünya genelinde 29 lokasyonda 84.000 küçük ölçekli süt çiftçisine Süt Ürünleri Merkezi desteği sağladık. Bu destekle, çiftçilerin gelir güvenliğini artırırken süt ürünleri üreticilerine istikrarlı bir çiğ süt tedariki sağladık ve böylece yerel süt endüstrisinin sürdürülebilir bir şekilde büyümesine katkıda bulunduk. Ayrıca, 49 ülkede 66 milyon çocuk, okul beslenme programları kapsamında paketlerimizdeki süt veya diğer besleyici içeceklerin tadını çıkardı.
Daha geniş bir perspektiften bakıldığında, 2024 yılında dünya genelinde toplam 178 milyar karton ambalaj ürettik ve tedarik ettik. Ayrıca gıda proses çözümlerimiz sayesinde peynir, dondurma ve toz gibi tüketici ürünleri için milyonlarca ton ek gıda işledik. Şirket olarak hizmet verdiğimiz küresel yiyecek ve içecek sektörünün toplam değeri devasa boyutlardadır. Bazı kaynaklara göre en az 2,6 trilyon Euro10 olduğu tahmin edilen bu değer, gıda üretimi ve dağıtımının ekonomik büyümeyi ve buna bağlı faydaları artırmadaki önemini gözler önüne seriyor.
Güvenli gıdaya erişim sağlayarak, ekonomik büyümeye katkıda bulunarak ve iş yerlerimizde, değer zincirimizde ve faaliyet gösterdiğimiz topluluklarda insan haklarına saygı göstererek, dünya genelindeki insanların geçim kaynaklarını iyileştirmeyi hedefliyoruz.
Değer zinciri yaklaşımını benimsiyoruz ve tedarikçilerimizle iş birliği yapmak bizim için büyük önem taşıyor. Dünyamızı Korurken Bize Katılın girişimimizin bir parçası olarak, tedarik zincirimizdeki geçim kaynaklarını desteklemek için 150 öncelikli tedarikçiden oluşan bir grupla birlikte çalışıyoruz. 2024 yılında tedarikçilerimizden 29'u Bilim Temelli Hedefler Girişimi tarafından onaylanmış bir iklim hedefine yönelik taahhütte bulundu. Ayrıca tedarikçilerin doğayı korumak için stratejiler geliştirmelerine ve en çok müdahale edilmesi gereken alanları belirlemek için insan hakları konusunda daha kapsamlı durum değerlendirmeleri yapmalarına yardımcı olduk.
Güvenlik alanında yaptığımız iyileştirmelerle toplam kayıtlı kaza oranını %10 düşürdük. Çalışanların güvenlik konusundaki tutumlarına gelince, şirket içi anketimizde, çalışanların %92'sinin "ekibimdeki çalışanlar sağlık ve güvenlik risklerine karşı korunuyor" ifadesine olumlu yanıt verdiğini paylaşmaktan gurur duyuyoruz. Aynı ankette, çalışanların %84'ü işyerinde "kendilerini tamamen ifade edebildiklerini" belirtti. Bu, çalışan çeşitliliği, eşitlik ve kapsayıcılık konusunda sürdürdüğümüz çalışmalarda önemli bir kriter olarak değerlendiriliyor.
Bu yaklaşımla, iş yerlerimizde engelli bireylere yönelik kapsayıcılığı iyileştirmeye odaklanan özel bir proje başlattık. Projeyle, engelli çalışanların gelişme ve başarı için eşit fırsatlara sahip oldukları daha kapsayıcı bir ortam oluşturmayı amaçlıyoruz. Genel çalışan bağlılığı puanımızın %87 olduğunu paylaşmaktan da gurur duyuyoruz11.
Tetra Pak olarak, içinde yaşadığımız ve çalıştığımız topluluklarda olumlu bir etki yaratmanın gücüne inanıyoruz ve buna gönüllülük faaliyetlerini de dahil ediyoruz. Bu nedenle, 4 Aralık 2024 Uluslararası Gönüllülük Günü'nde yeni bir küresel gönüllülük rehberi yayınladık. Bu, 1 Ocak 2025'ten bu yana her bir çalışanın, şirket tarafından yerel olarak organize edilen gönüllülük faaliyetlerine katılması için her yıl bir gün ücretli izin hakkına sahip olması anlamına geliyor. Bu faaliyetler gıdayı (gıda bankaları, açlıkla mücadele veya gıda israfını azaltma faaliyetleri gibi), insanları (doğal afetlerden etkilenenlere destek, topluluk geliştirme programları veya çocuk gelişimi ve eğitimi gibi) ve gezegeni (atık toplama, geri dönüşüm veya ağaç dikme faaliyetleri gibi) korumak amacıyla tasarlandı.
Ayrıca, değer zincirimizin son aşamalarında, Brezilya, Kolombiya, Mısır, Hindistan ve Vietnam'da kayıt dışı atık toplama işçilerinin yaşamlarında gerçek bir fark yaratan somut eylemleri de destekledik. Somut bir etki yaratmak amacıyla sağlık ve sosyal hizmet erişimlerini artırmaktan kişisel koruyucu ekipman tedarik etmeye veya topluluk kütüphanelerinde veya okul sonrası okuma sınıflarında insanların birbiriyle bağ kurmalarını sağlamaya kadar hedefe yönelik çözümlere destek verdik.
Küresel sera gazı emisyonlarının üçte birinden fazlasının gıda sistemlerinden kaynaklandığı düşünüldüğünde12 gıda endüstrisi iklim değişikliği etkilerinin hafifletilmesinde çok büyük bir rol oynuyor. Bu nedenle, değer zincirimizin karbonsuzlaştırılmasına odaklanmaya devam ediyoruz. 2024 yılında, 2019 baz değerlerine göre, sera gazı emisyonlarını kendi operasyonlarımızda %54 oranında13 ve tüm değer zincirimizde %25 oranında14 azalttık. Tesislerimizde kullanılan yenilenebilir elektrik payı 2024 yılında %94’e yükseldi ve 2030 yılına kadar kendi operasyonlarımızda net sıfır sera gazı emisyonuna ulaşma yolunda ilerliyoruz.
Değer zincirinin satışa dönük aşamalarında ise müşteriler için verimliliğin ve rekabetçiliğin iyileştirilmesi, iklim üzerindeki etkinin azaltılmasıyla paralel olarak ilerliyor. 2024 yılında, seperatörlerimiz için Encapt™ teknolojili AirTight'ı piyasaya sunduk. Böylece, müşterilerimizin enerji tüketiminde %40'a varan bir azalma sağlandı. Bu, gelişmiş ekipmanlarımızın servislerle bir araya geldiğinde, müşterilerimizin gıda üretim operasyonlarında enerji, su ve emisyon tasarrufu yapmalarına yardımcı olurken aynı zamanda dünya çapındaki üretim tesislerinde gıda kaybını azaltmaya da katkıda bulunduğunu net bir şekilde gösteriyor. 2024 Yılı Sürdürülebilirlik Raporumuzun diğer bölümlerinde, gelişmiş üretim çözümlerimizin gıda üretim fabrikalarının enerji tüketimini %40'a kadar azaltmasına ve kalite tutarlılığını %60'a kadar artırmasına yardımcı olarak gıda israfının önlenmesine yönelik bilgiler de yer alıyor. Bu, gelişmiş teknolojilerle desteklenen gıda üretimine bütünsel bir yaklaşımın, hem gıda üreticileri hem de gezegenimiz için fayda sağlayacak şekilde performansı artırmaya yönelik yeni fırsatların önünü nasıl açabileceğini gösteriyor. Bu gelişmeler, 2019 yılı baz değerine göre, 2050 yılına kadar tüm tedarik zincirinde net sıfır sera gazı emisyonu hedefine ulaşmak için tedarikçilerle, müşterilerle ve diğer paydaşlarla birlikte çalışmaya olan bağlılığımızı da ortaya koyuyor.
2024 yılının bir diğer önemli olayı, kapsamlı Doğa Yaklaşımı çerçevemizin tanıtılması oldu. Somut eylemler ve 20'den fazla ölçülebilir hedef üzerine inşa edilen bu çerçeve, doğa kaybını durdurma ve tersine çevirme, ekosistemlerin restorasyonunu destekleme ve su güvenliğini artırmaya yönelik katkımızı tanımlıyor.
Brezilya'nın güneyindeki Araucaria Koruma Programı, 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla beş kat daha fazla alanın restore edilmesiyle bir başka dönüm noktasına ulaştı. Projenin yerel biyolojik çeşitliliği teşvik etmek ve iklim değişikliğiyle mücadele etmek 15 genel hedeflerine ek olarak, çevresel gereklilikleri yerine getirmek için devletten ödenek alan yerel çiftçilerle iş birliği içinde bu arazinin restorasyonunu sağlayarak, geçim kaynaklarını ve ekonomik büyümeyi de güvence altına alan sürdürülebilir bir kalkınma modeli oluşturmayı amaçlıyoruz.
2024 yılı boyunca, paketleme ve proses ekipmanlarımız da dahil olmak üzere kendi faaliyetlerimizde atık ve kaynak kullanımını azaltmak için değer zincirimizin tamamında döngüsel ekonomi ilkelerini uygulamaya devam ettik. Döngüsellik söz konusu olduğunda tasarımdan kullanım ömrü sonuna kadar bütünsel bir yaklaşım benimsiyoruz. Geri dönüştürülebilir gıda paketleri tasarlıyor, geri dönüştürülmüş ve yenilenebilir malzeme kullanımını artırıyor ve malzemelerin kullanımda kalmasını sağlamak için toplama ve geri dönüşüm altyapısını genişletiyoruz.
Gıda güvenliğinden ödün vermeden karton ambalajların çevresel profilini daha da iyileştirmek için ambalaj araştırma ve geliştirme faaliyetlerine her yıl yaklaşık 100 milyon Euro yatırım yapmaya devam ediyoruz. Bu yatırımlar sayesinde Elle & Vire ortaklığıyla geliştirilen geri dönüştürülmüş polimer kapaklar ve kâğıt bazlı bariyere sahip Tetra Brik Aseptic 200 Slim Leaf gibi yenilikler ortaya çıktı. 2024 yılında, dünya çapında kullanılmış içecek karton ambalajlarının toplama ve geri dönüşüm altyapısının genişletilmesini desteklemek için 42 milyon € ek yatırım yaptık. Döngüsel ekonomi vizyonumuzu gerçekleştirmeye yönelik çabalarımızın bir parçası olarak, dünya genelinde 1,3 milyon tondan fazla kullanılmış içecek karton ambalajı toplanarak geri dönüşüme gönderildi. Bu gelişme, küresel geri dönüşüm toplama oranının %28'e yükselmesine katkıda bulundu. Bu çabalar kapsamında, dünya genelinde 215 geri dönüşümcü ile iş birliği yaptık.
Toplumun karşı karşıya olduğu zorlukları ancak müşterilerimiz, tedarikçilerimiz ve diğer paydaşlarımızla yaptığımız iş birliği ve ekiplerimizin tutkusu ve özverisi ile aşabiliriz. Bu nedenle taahhüdümüz de değişmeden devam ediyor. Birlikte, amacımıza doğru ilerlemeye devam edeceğiz: "Gıdayı her yerde güvenli ve erişilebilir hale getirmeyi taahhüt ediyor ve iyi olanı, yani gıdayı, insanları ve gezegeni korumaya söz veriyoruz."
Dipnotlar:
1,2 Dünya Ekonomik Forumu (2024). Renovation and reinvention are key to saving our food system (Yenileme ve yeniden keşif, gıda sistemimizi kurtarmanın anahtarıdır). Kaynak: https://www.weforum.org/stories/2024/06/renovation-reinvention-food/
3 IFPRI https://www.ifpri.org/blog/food-security-brings-economic-growth-not-other-way-around/
4 WEF insan sermayesi tanımı - https://www.weforum.org/publications/the-global-competitiveness-report-2020/in-full/section-2-human-capital/
5 Gıda sistemleri; gıda üretimi ve tüketimiyle ilişkili tüm unsurları ve faaliyetleri ve bunların ekonomi, sağlık ve çevre alanındaki etkilerini ifade eder. Kaynak: https://www.oecd.org/food-systems/
6 FAO (2022) https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/121cc613-3d0f-431c-b083-cc2031dd8826/content
7 Gıda Krizleri Global Raporu 2024 https://www.wfp.org/publications/global-report-food-crises-grfc
8 Copernicus (2024): 2024, endüstri öncesi sıcaklık seviyelerinin 1,5 °C üzerine çıkıldığı ilk yıldır https://climate.copernicus.eu/copernicus-2024-first-year-exceed-15degc-above-pre-industrial-level
9 https://www.tetrapak.com/sustainability/acting-for-sustainability/moving-food-forward/global-events
10 Kaynak: GlobalData. Paketlenmiş su, süt ürünleri, peynir, bitki bazlı ürünler, meyve suları ve nektarlar, gazsız içecekler, hazır içecekler, şaraplar ve içkiler, dondurma ve ayrıca evcil hayvan maması dahildir.
11 Tetra Pak çalışan bağlılığı anketi. Perceptyx, çalışan bağlılığını, bir çalışanın işine ve işverenine karşı gösterdiği bağlılık, coşku ve katılım düzeyi olarak tanımlar.
12 FAO (2022) https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/121cc613-3d0f-431c-b083-cc2031dd8826/content
13 2019'dan beri Kapsam 1, 2 ve iş seyahati
14 2019'dan beri; 2023'ten beri %7 azalma
15 https://www.tetrapak.com/sustainability/focus-areas/biodiversity-and-nature/land-restoration